Układ moczowy człowieka pełni funkcję oczyszczającą, mającą za zadanie pozbycie się z organizmu zbędnych produktów przemiany materii oraz utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej, wodno-elektrolitowej, tym samym regulując ciśnienie tętnicze krwi. Układ moczowy, prócz funkcji oczyszczającej układ moczowy pełni funkcję wewnątrzwydzielniczą – produkuje erytropoetynę, bierze udział w przemianach witaminy D, wytwarza substancje o działaniu wazopresyjnym oraz wazodylatacyjnym.

 

W skład układu moczowego wchodzą: nerki, moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa. Nerki są narządem parzystym, o kształcie fasoli, położonym zaotrzewnowo. Prawidłowo nerka osoby dorosłej ma ok. 12 cm długości, masę 125-170 g u mężczyzn, 115-155 g u kobiet. Lewa nerka położona jest na wysokości kręgów Th12-L3, a prawa 1-3 cm niżej i jest mniejsza. Nerki zbudowane są z dwóch części: kory i rdzenia nerki.

Kora nerki, leżąca zewnętrznie, składa się z piramid (w liczbie 4-18), struktur o stożkowatym kształcie, ułożonych podstawami na zewnątrz. Szczyty piramid zwrócone są w stronę miedniczki nerkowej, tworzą brodawki nerkowe, które stanowią ujścia cewek zbiorczych. Pomiędzy piramidami biegną słupy nerkowe (kolumny Bertina), od podstaw piramid w kierunku kory przenikają promienie rdzeniowe (Ferreina).

Brodawki nerkowe uchodzą do kielichów nerkowych (mniejszych), które łączą się w grupy tworząc kielichy nerkowe większe i uchodzą do miedniczki nerkowej. Miedniczka przechodzi w moczowód łącząc nerkę z pęcherzem moczowym. U wejścia moczowodu do pęcherza moczowego znajduje się zastawka zapobiegająca cofaniu się moczu. Dalej mocz dostaje się do cewki moczowej, która stanowi ostatni element dróg moczowych. Cewka moczowa w swoim początkowym odcinku jest otoczona mięśniem zwieraczem pęcherza, który utrzymuje mocz w pęcherzu. Cewka moczowa żeńska kończy się w okolicy przedsionka pochwy, ma długość ok 6 cm, męska ma długość 18-20 cm i kończy się na wierzchołku prącia. Jednostką funkcjonalno-strukturalną nerki jest nefron. Każda nerka posiada ok. miliona nefronów, a każdy nefron składa się z kłębuszka nerkowego, cewki bliższej i cewki dalszej (kanaliki).