Dobrze dobrane suplementy, mają za zadanie poprawy naszego stanu zdrowia i zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób. Suplementy mogą występować pod wieloma postaciami m.in. kapsułek, proszków, tabletek, a także w formie płynnej. Aby mieć pewność, że wybieramy te najlepsze i najbardziej sprawdzone, musimy znać ich skład oraz wiedzieć jak odróżnić suplement dobry, od takiego po który nie warto sięgać. Polskie prawo definiuje suplement diety, jako środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin i składników mineralnych, lub innych substancji, pojedynczych lub złożonych, wykazujących efekt odżywczy lub fizjologiczny.
Przy wyborze suplementów niezwykle ważna jest istota składu. Produkty, aby nam nie zaszkodziły powinny być wolne od pestycydów, antybiotyków, barwników, zbędnej chemii i GMO. Nie powinny być także pasteryzowane, gdyż wysoka temperatura pozbawia je większości cennych prozdrowotnych składników. Dokonując wyboru suplementu, powinniśmy kupować go w sprawdzonych miejscach. Najlepszym wyborem będzie wyspecjalizowany sklep internetowy, bądź stacjonarny. Zazwyczaj taki punkt handlowy, daje gwarancję zwrotu lub wymiany towaru, gdyby okazał się być niepełnowartościowy. Warto również przeczytać często dostępne opinie dotyczące sprzedawcy. Dodatkową sugestią mogą być również komentarze, dokonywane przez kupujących z opisem poszczególnych transakcji produktowych. Unikajmy dokonywania zakupów na nieznanych portalach, jak również kupowania suplementów od przypadkowych osób. Wystrzegajmy się w tym przypadku nabywania suplementów na straganach i bazarach. Nie kupujmy także tych produktów, które były wcześniej otwierane lub używane.
Przy zakupie, podobnie jak w przypadku żywności nie dajmy się nabierać na puste często nic nie znaczące hasła reklamowe. Również kolorowa etykieta z pięknymi zdjęciami, niech nie odwróci naszej od najważniejszej rzeczy jaka powinna nas interesować tj. składzie suplementu. Aby mieć pewność jakości towaru produkt musi być zabezpieczony w jednorazowym opakowaniu. Zrezygnujmy z kupowania suplementów na wagę lub w opakowaniach wcześniej używanych. Dokładnie zapoznajmy się z etykietą, która musi być czytelna i najlepiej w języku polskim. Zawierać powinna ona dokładny skład, zawartość, sposób dawkowania, przeciwwskazania do stosowania preparatu lub środki ostrożności. Musi też zawierać nazwę producenta lub dystrybutora oraz termin ważności.
Pamiętajmy, że suplement diety nie jest lekiem, a produktem dedykowanym uzupełnieniu niedoborów w diecie. Nie możemy nim zastępować nim zaleconych medykamentów. Suplementy nie będąc lekami, nie muszą mieć wykonanych badań przed dopuszczeniem do sprzedaży. Dlatego tym bardziej zwracajmy uwagę na to co kupujemy. Dużym atutem suplementu jest posiadanie potwierdzenia badań pod kątem zgodności informacji z etykiety ze stanem faktycznym. Ważne, aby takie badania były często powtarzane i pochodziły z różnych partii produktu.
Decydując się na wybór danego suplementu diety, wskazanym jest aby zwrócić uwagę, czy posiada on certyfikaty oraz atesty. Jednym z takich certyfikatów jest Dobra Praktyka Produkcyjna - GMP (ang. Good Manufacturing Practice). Ten certyfikat daje gwarancję jakości wytworzonych produktów, dzięki kontroli produkty na wszystkich etapach produkcji. Począwszy od pozyskania surowca, składowania i wytwarzania. Obejmuje także cykl pakowania, aż do finalnego momentu sprzedaży. Taki łańcuch kontrolny każdego z etapów, umożliwia wyeliminowanie ryzyka związanego z zanieczyszczeniem i utratą wartości produktu. Pozwala też na większa pewność konsumenta, że ma do czynienia z produktem bezpiecznym i ściśle kontrolowanym. Oprócz suplementów, taka praktyka ma również zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, w odniesieniu do produktów spożywczych a także kosmetyków. Instytut Żywności i Żywienia wprowadził swoisty Dekalog, który wyznacza podstawowe cele Dobrej Praktyki Produkcyjnej. Zapisy Dekalogu sprowadzają się do zapewnienia prawidłowych warunków sanitarnych, odpowiedniego wyposażenia zakładu produkcyjnego i sterylności zakładu wobec owadów i innych zwierząt. Pozwala także na zapewnienie właściwej dezynfekcji, utylizacji odpadów a także kontroli pracowników mających wpływ na produkcję. W GMP bardzo istotne jest także rygorystyczne prowadzenie dokumentacji produkcyjnej. Ma ona wpływ na zapewnienie możliwości natychmiastowej kontroli, zarówno inspekcji wewnętrznych jak również audytorom zewnętrznym.
Jeśli stosujemy suplement w którym znajduje się ekstrakt roślinny i chcemy wiedzieć, jakie jest jego stężenie stosujemy do tego parametr DER (ang. Drug Extract Ratio). Mamy wówczas odpowiedź ile zostało wykorzystane substancji roślinnej, aby wytworzyć jedną jednostkę ekstraktu. Dla przykładu DER 10:1 pozwala nam określić, że w trakcie procesu wytwarzania 1 jednostki ekstraktu, użyto do jego pozyskania 10 jednostek substancji roślinnej. Co bardzo istotne, im większa będzie wartość DER np. 20:1 i 30:1, tym zawartość ekstraktu jest wyższej wartości. Wskaźnik DER jest ogólnym wyznacznikiem informującym o stężeniu ekstraktu. Miejmy również świadomość, że ekstrakt jest o wiele cenniejszym surowcem niż susz. Pomimo mniejszej objętości, ekstrakt ma przedstawione konkretne dane dotyczące zawartych w nim substancji czynnych. Susz jest tylko i wyłącznie produktem którego objętość została zredukowana.
Bardziej dokładną informację o zawartości substancji aktywnych, które mają działanie prozdrowotne określa standaryzacja. Jest ona częścią szerszego procesu miareczkowania. Standaryzacja stała się powtarzalnym procesem, mającym na celu optymalizację kryteriów jakościowych. Cechą surowców pochodzenia roślinnego jest ich zmienność składu chemicznego. Standaryzacja polega na utrzymaniu stałej zawartości substancji czynnych, zapewniających udowodniony efekt terapeutyczny. Ustalone parametry podlegają ścisłej kontroli. Mają za zadanie utrzymanie jakości produktu, na jednakowym i powtarzającym się poziomie, w zakresie podawanych na etykiecie substancji aktywnych w każdej jednostce i partii pochodzących z ekstraktu. Dzięki standaryzacji określa się także poziom czystości surowca.
Wśród polskiego społeczeństwa istnieje coraz większa świadomość w zakresie zdrowia i braku zaspokojenia podstawowych wymogów żywieniowych, wynikających z ubogiej w składniki pokarmowe diety. Oprócz tego również strach przed skutkami pandemii covid-19 sprawił, że rynek suplementów w Polsce w 2020 roku osiągnie niezwykle wysoką wartość blisko 6 miliardów złotych. Choć wiele osób doznało pozytywnych zmian na skutek prowadzonej suplementacji, to znaczna część dalej uważa ją za źródło zbędnych wydatków. Nie bądźmy sceptyczni wobec produktów będących uzupełnieniem zbilansowanej diety, gdyż w wielu przypadkach mogą one nas uchronić przed negatywnym skutkiem ich niedoboru oraz ciężkimi chorobami. Bądźmy jednak świadomi, że suplement suplementowi nie równy, a kupowanie ich w przypadkowych miejscach, może przynieść więcej szkody niż pożytku. Wybierajmy te sprawdzone i najlepszej jakości, potwierdzone dobrym składem, badaniami i certyfikatami. Wówczas będziemy mieli dużą pewność, że zainwestowane środki zwrócą się wielokrotnie, a nasze dobre zdrowie i samopoczucie będzie tego najlepszym miernikiem.
Źródła :
- Godlewska K. Jak wdrożyć Dobrą Praktykę Produkcyjną (GMP)– Biuletyn dla małych i średnich firm nr 3/64 marzec 2004. 10-14.
- Bojarowicz H., Dźwigulska P., Suplementy diety. Część II. Wybrane składniki suplementów diety oraz ich przeznaczenie, Hygeia Public Health 2012, 47(4): 433-441
