Układ mięśniowy to jedna z najważniejszych struktur w ciele człowieka. Umożliwia poruszanie się i wykonywanie precyzyjnych ruchów oraz jest odpowiedzialny za utrzymanie właściwej dla człowieka (wyprostowanej) postawy ciała oraz utrzymanie narządów wewnętrznych w odpowiednim miejscu.
W ciele człowieka występują różne rodzaje mięśni, różne są też ich podziały. Wyróżnia się mięśnie szkieletowe, mięśnie gładkie oraz mięśnie prążkowane. Mięśnie szkieletowe zbudowane są z brzuśca oraz ścięgien. Brzusiec to skupisko włókien mięśniowych zabarwione na czerwone dzięki obecności barwnika o nazwie mioglobina. Niektóre mięśnie (na przykład mięsień dwugłowy ramienia) mają dwa brzuśce. Mięśnie gładkie mają dość prostą budowę i odpowiadają za ruchy bezwiedne takie jak ruchy robaczkowe jelit. Mięśnie poprzeczne prążkowane mają bardziej złożoną budowę.
Mięśnie mają również elementy pomocnicze takie jak powięzie osłaniające z zewnątrz poszczególne mięśnie i całe ich grupy, kaletki maziowe, które umiejscowione są pomiędzy kością a ścięgnem lub mięśniem, pochewki ścięgien, które umożliwiają ślizganie się narządów względem siebie, bloczki mięśni, trzeszczki (stanowiące podporę, wokół której rozwijają się ścięgna mięśni) oraz troczki, które utrzymują ścięgna mięśni blisko kości. Funkcje pełnione przez mięśnie w układzie mięśniowym człowieka zależą od ich typu.
Mięśnie gładkie odpowiedzialne są za ruchy mimowolne (bezwiedne), takie jak skurcze jelit i żołądka i rozszerzanie źrenic. Mięśnie poprzeczne prążkowe umożliwiają poruszanie się. Specjalna ich grupa odpowiada na przykład za rytmiczne skurcze serca i pompowanie przez nie krwi.
Przepona i mięśnie międzyżebrowe umożliwiają oddychanie. Mięsień macicy umożliwia zaś poród.
Ze względu na liczne i ważne role, jakie pełni układ mięśniowy, jest on narażony na częste urazy. Po intensywnym wysiłku fizycznym powstają w mięśniach tak zwane zakwasy, czyli potreningowy ból mięśni, który zazwyczaj ustępuje po około 5 dniach. Zdarzają się też poważniejsze urazy takie jak naderwanie lub zerwanie ścięgna oraz naderwanie lub zerwanie mięśnia. W tym ostatnim przypadku pojawia się bardzo ostry ból, a kończyną nie można poruszać. Uraz taki wymaga unieruchomienia kończyny w ortezie, a nawet leczenia operacyjnego.
Inną dolegliwością dotyczącą mięśni jest ich drżenie i kurcze mięśni. Ich przyczyną może być przemęczenie lub niedobór witamin z grupy B oraz innych składników odżywczych, przede wszystkim magnezu, wapnia i potasu. Drżenie mięśni pojawia się również przy hipoglikemii, czyli zbyt niskim poziomie cukru w przebiegu cukrzycy. Czasami drżenie i skurcze mięśni są jednak oznaką poważniejszych chorób takich jak choroba Parkinsona, upośledzenie funkcji nerek, stwardnienie rozsiane i stwardnienie rozsiane boczne.
Drętwienie rąk i nóg oraz towarzyszący mu ból mięśni kończyn najczęściej spowodowane jest długotrwałym siedzeniem w niewygodnej pozycji. Podobnie jest w przypadku bólu mięśni grzbietu. Jeśli jednak drętwieniu kończyn towarzyszą inne objawy takie jak duszność i ból za mostkiem, dezorientacja, bełkotliwa mowa, ból głowy, niedowład części ciała oraz brak kontroli nad zwieraczami, należy niezwłocznie wezwać karetkę pogotowia, objawy te mogą bowiem wskazywać na zawał mięśnia sercowego, udar mózgu lub inne poważne schorzenia zagrażające życiu pacjenta.
Do częstych dolegliwości bólowych ze strony układu sercowego należą bóle mięśni i ścięgien utrzymującej we właściwej pozycji kręgosłup. Najlepszym remedium na takie bóle są ćwiczenia fizyczne, których celem jest wzmocnienie i usprawnienie tych grup mięśniowych. W przeciwnym wypadku może dojść do utrwalonych wad postawy i dalszych problemów z kręgosłupem
