Pogromcy bakterii, jakimi stały się antybiotyki są wtórnym produktem metabolizmu drobnoustrojów. Zawdzięczają swoją właściwość prozdrowotną działając wybiórczo, w niewielkich stężeniach na struktury komórkowe i procesy metaboliczne innych drobnoustrojów, powstrzymując ich wzrost i namnażanie. Doprowadzały tym samym do obumierania bakterii i zatrzymania procesu chorobowego wywołanego ich obecnością.

Niestety nieumiejętne stosowanie antybiotyków, przez wiele lat doprowadziło do sytuacji, w której w bardzo wielu przypadkach przestały one spełniać swoją pożyteczną rolę. Przede wszystkim, było to związane z przyjmowaniem antybiotyku bez zalecenia lekarza. Podkreślić to należy, że w każdym przypadku, to właśnie lekarz ma zdecydować o konieczności podaniu leku, jakim jest antybiotyk. Nigdy nie może być to decyzja pochopna, bez jednoznacznej wiedzy, że mamy do czynienia z infekcją bakteryjną. Antybiotyki powinny być stosowane tylko i wyłącznie w sytuacjach do tego niezbędnych. W przeciwnym wypadku mogą nam wyrządzić bardzo dużo szkód. Kuracja antybiotykowa powinna trwać około 10 dni i nie można jej przerywać, nawet w sytuacji, gdy nasz stan zdrowia ulegnie w tym czasie poprawie.

Podanie antybiotyku powinna poprzedzić dokładna diagnostyka lekarska i laboratoryjna, z wykonaniem posiewu krwi i moczu na obecność bakterii. Wówczas będzie wiadome, z jaką bakterią mamy do czynienia. Dowiemy się jak będziemy mogli z nią walczyć, aby w przypadku konieczności zastosowania antybiotyku był on precyzyjnie wycelowany w bakterię chorobotwórczą, którą należy zwalczyć. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, bardzo niszcząc swój organizm, że antybiotyki w żadnym stopniu nie pomogą w przezwyciężeniu chorób wirusowych, takich jak przeziębienie i grypa. Przyjmowanie antybiotyku w leczeniu choroby wirusowej spowoduje tylko to, że w przypadku konieczności leczenia choroby bakteryjnej, antybiotyk nie będzie skuteczny, a bakteria już się na niego uodporni. Ponadto antybiotyk niszczy pożyteczne bakterie, które zasiedlają nasze jelita. Pamiętajmy więc aby podczas antybiotykoterapii i kilka tygodni po niej stosować probiotyki, które pomogą w odbudowie właściwej flory bakteryjnej w jelitach. 

Odporność bakterii na antybiotyki stanowi poważny problem współczesnej medycyny

Antybiotyki to leki, których przyjmowanie trzeba zachować szczególną ostrożność. Nie są to suplementy diety ani witaminy, a niestety w taki sposób przez wiele osób są traktowane. To właśnie ich nadużywanie doprowadziło do sytuacji, w której wiele szczepów bakterii uodporniło się na ich działanie. Przez to po wielu latach od odkrycia penicyliny, znowu zaczęły być niezwykle groźne. O odporności bakterii na antybiotyki świadczy, że bakteria w taki sposób zmienia swoje DNA pod wpływem niepotrzebnej, lub źle przeprowadzonej antybiotykoterapii. Wówczas wykształca w sobie zdolność do uodpornienia się na działanie antybiotyku. Tak zmutowane, odporne na działanie antybiotyku bakterie powodują ogromne szkody w organizmie człowieka. Wydłużają czas trwania choroby, powodują konieczność zastosowania droższych i dużo bardziej toksycznych antybiotyków, a w ciężkich przypadkach wykształcenia odporności na antybiotyki bakterie powodują nawet śmierć osoby chorej. Mamy do czynienia z wykształceniem się tzw. superbakterii. Określenie superbakteria, nie jest terminem medycznym, ale powszechnie weszło już do codziennego użycia. Superbakteria to miano bakterii odpornej na większość dostępnych antybiotyków, lub bakterię zawierającą enzym powodujący odporność na wszystkie obecnie dostępne antybiotyki czyli NDM-1, zwaną bakterią New Dehli. Jest to obecnie jedna z najgroźniejszych bakterii śmiercionośnych i wyzwanie dla współczesnej medycyny. Występowanie różnych superbakterii miało miejsce w wielu  polskich szpitalach jak i ośrodkach leczenia za granicą. 

CDC(Centers for disease control and prevention) opublikowała niedawno raport o antybiotykooporności Zagrożenia w USA 2019 , który klasyfikuje zarazki odporne wg kryterium ryzyka

Bakterie o najwyższym ryzyku obejmują:

• Clostridioides difficile
• Acinetobacter , które są odporne na rodzaj antybiotyków zwanych karbapenemami
• Candida auris
• Enterobacteriaceae , które są odporne na karbapenemy
• Neisseria gonorrhoeae
  
  Lekarze tradycyjnie stosują karbapenemy w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych wysokiego ryzyka

Tymczasem inne zakaźne zarazki mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, w tym odporne na leki wersje:

• oporny na metycylinę Staphylococcus aureus lub MRSA , który powoduje infekcje gronkowcem
• niektóre inne rodzaje Candida
• Streptococcus pneumoniae
• Mycobacterium tuberculosis , która powoduje gruźlicę
• niektóre rodzaje Salmonelli
• Enterococci oporne na wankomycynę lub VRE
• Pseudomonas aeruginosa
• Shigella
• Campylobacter

Raport CDC zawiera również listę obserwowanych trzech patogenów, które mogą stać się odporne i rozprzestrzeniać. Obejmują one:

• Aspergillus fumigatus , które są odporne na leczenie przeciwgrzybicze zwane azolami
• Mycoplasma genitalium
• Bordetella pertussis

Szpitale są głównym źródłem zakażeń lekoopornych. Pewna grupa bakterii powoduje większość zakażeń opornych na antybiotyki w warunkach szpitalnych. Ta grupa, zwana bakteriami ESKAPE, obejmuje:

• Enterococcus faecium
• S. aureus
• Klebsiella pneumoniae
• Acinetobacter baumannii
• P. aeruginosa
• Gatunki Enterobacter

Silniejsze szczepy tych bakterii stały się oporne na antybiotyki i mają niewielką lub praktycznie żadną odpowiedź na antybiotyki.

Niektóre z nich rozwinęły nawet odporność na środki dezynfekujące, w tym te na bazie alkoholu, z których korzysta wiele szpitali.

Autorzy raportu naukowego z 2018 r. Zauważyli, że szczepy E. faecium izolowane po 2010 r. Były 10 razy bardziej tolerancyjne wobec środków dezynfekujących alkohol niż starsze izolaty.

Powyższa lista nie daje kompleksowego obrazu wszystkich potencjalnie opornych na leki patogenów. Przy regularnej ekspozycji na antybiotyki lub leczenie przeciwgrzybicze prawie każda bakteria lub grzyb może rozwinąć oporność.

Wymienione wyżej patogeny stanowią jednak obecnie największe zagrożenie dla zdrowia.

Wśród bakterii, które są bardzo groźne można też wymienić bakterię helicobacter pylori. Jest to powszechnie występująca niezwykle niebezpieczna bakteria patogenna, zakażająca organizmy u wielu ludzi. Zakażenie tą bakterią powoduje przewlekłe zmiany zapalne w błonie żołądka, powoduje chorobę wrzodową żołądka, a w ciężkich przypadkach również raka żołądka i dwunastnicy. Niestety nie wynaleziono obecnie szczepionki przeciwko helicobacter. Oprócz stosowanej antybiotykoterapii, wspomagająca leczenie zakażeniem helicobacter jest odpowiednia dieta i suplementacja. Warto więc zrezygnować z potraw smażonych, napoi gazowanych, mocnej kawy i używek. Warto wprowadzić do diety czosnek, mięsa gotowane zamiast smażonych, siemię lniane, jogurty naturalne.  Aby sprawdzić czy jest się nosicielem helicobacter, należy wykonać test do zakupienia w aptece lub wykonać badania laboratoryjne.

Gronkowiec to kolejna bakteria wywołująca u ludzi wiele bardzo groźnych chorób. Znane są 32 gatunki gronkowców z którego najbardziej znany jest gronkowiec złocisty. Jego głównym rezerwuarem jest organizm ludzki. Cechuje go bardzo szybkie namnażanie i rozprzestrzenianie. Dlatego też na jego działanie może być poddana bardzo duża populacja ludzi na świecie, nawet nie zdając sobie sprawy z zagrożenia jakie niesie jego obecność. Do zakażenia gronkowcem może dojść poprzez kontakt z osobą chorą, skażoną żywnością i zranienie. Najczęściej występuje u osób w trakcie obniżonej odporności. U wielu osób nie daje on objawów mimo, że są one jego nosicielami. Bytuje najczęściej w jamie nosowej, gardle i miejscach intymnych. Występuje także gronkowiec skórny. Wytwarza on wyjątkowo niebezpieczną enterotoksynę, która jest odporna nawet na działanie wysokiej temperatury. Chorobę może wywołać zarówno kontakt z bakterią jak i samą toksyną. Na gronkowca nie ma szczepionki i jest niezwykle odporny na większość antybiotyków.  Staphylococcus aureus jest odpowiedzialny za wiele zakażeń, wśród których są choroby układu moczowego, skóry, przewodu pokarmowego i oddechowego. Powoduje też ropne zapalenie stawów, opon mózgowo-rdzeniowych, szpiku i kości. W ciężkich przypadkach wywołuje sepsę i zapalenie wewnętrznej ściany serca. Diagnostyka laboratoryjna pozwala na wykrycie gronkowca. 

Superbakterie stanowią bardzo poważne zagrożenie przez to, że antybiotykoterapia nie jest w stanie sobie z nimi poradzić. Nie należy więc w żadnym wypadku stosować antybiotykoterapii w leczeniu chorób wirusowych (grypa, kaszel, katar) i grzybiczych. W przypadku konieczności zastosowania antybiotyku należy dokładnie postępować wg wskazań lekarza i zaleceń producenta leku. Nie można pomijać dawki ani przerywać leczenia bez kontaktu z lekarzem. Niezużyty antybiotyk należy zwrócić do apteki. Nie można też stosować antybiotyku przepisanego dla innej osoby, gdyż w wielu przypadkach antybiotyki są celowane pod konkretnie wykrytą u danej osoby bakterie.

Superbakterie są szczególnie niebezpieczne dla osób o obniżonej odporności. Dlatego niezwykle ważnym jest, aby dbać o zdrowie, regularnie się badać, zdrowo odżywiać, unikać stresu, alkoholu, palenia tytoniu i porzucenia innych używek. Pamiętać o aktywności fizycznej. Regularnie też suplementować dobre i sprawdzone suplementy diety, wzmacniające naszą naturalną odporność.      

Piśmiennictwo:
1. Czerwionka-Szaflarska M, Parzęcka M. Wpływ zakażenia Helicobacter pylori na chorobę refluksową przełyku. Pol Merk Lek 2007; 23(138):
2. 2. Czerwionka-Szaflarska M, Zielińska-Duda H. Zakażenie Helicobacter pylori przyczyną niedokrwistości z niedoboru żelaza u dzieci i młodzieży. Przegl Gastroenterol 2007; 2
Moda na zdrowie numer 11 2010 9 Antybiotyk lek na wszystko ?|
Helicobacter pylori : Pojawienie się superbakterii Amin Talebi Bezmin Abadi 1, * US National Library of Medicine 
https://www.aptekagemini.pl/poradnik/zdrowie/superbakterie-problem-narastajacej-opornosci-na-antybiotyki/
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/158226,zakazenia-gronkowcowe
https://organis.pl/dieta-w-leczeniu-helicobacter-pylori/
https://www.cdc.gov/drugresistance/pdf/threats-report/2019-ar-threats-report-508.pdf