Algi morskie, zwane inaczej glonami lub wodorostami, należą do pradawnych, bujnych organizmów wodnych, autotroficznych (samożywnych). Szacunki jeśli chodzi o ilość gatunków tych roślin, są dość nieprecyzyjne i wskazują, że w przyrodzie występuje co najmniej 30 tysięcy różnych gatunków glonów. Niektóre źródła podają, że liczba gatunków alg, może jednak sięgać nawet do kilku milionów. Spośród nich, tylko około 100 jest jadalnych. Wśród wodorostów najczęściej spotykane są zielenice, sinice, brunatnice, ramienice, wiciowce, okrzemki i krasnorosty. Algi zaliczane są do roślin niższego rzędu (plechowców), gdyż nie posiadają tkanek i organów typowych dla roślin takich jak kwiaty, łodyga i liście. Do podłoża przytwierdzają się za pomocą chwytników, zwanych rizoidami. Ich dominującym kolorem jest zielony, który zawdzięczają zielonemu barwnikowi – chlorofilowi. Nie są one zazwyczaj ze sobą spokrewnione, a ich cechą wspólną jest właśnie autotrofizm. Miejscem ich występowania są zbiorniki wodne, głównie oceany i morza, a w mniejszym stopniu także zbiorniki wodne śródlądowe, jeziora, rzeki, zalewy i stawy. W dużych zbiornikach tworzą unoszący się w wodzie plankton. Mogą też występować w miejscach wilgotnych na glebie oraz na pniach drzew, kamieniach i elewacjach. W ekosystemie odpowiadają za ponad połowę wytwarzanego tlenu na ziemi.
Algi morskie są wartościowym produktem zawierającym liczne składniki odżywcze, niezbędne do właściwego działania organizmu człowieka. Zaliczane są one do kategorii superfoods. Znane były już w czasach starożytnych, nie tylko jako pokarm, ale także lek na wiele dolegliwości. Szczególne uznanie znalazły one w krajach azjatyckich, afrykańskich i w obu Amerykach, gdzie od setek lat używane są w leczeniu i profilaktyce chorób, kosmetologii oraz jako produkt o właściwościach przeciwstarzeniowych. Badania dowiodły, że mają one właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne, antygrzybiczne, antywirusowe, antyoksydacyjne, antynowotworowe oraz chroniące przed szkodliwym działaniem promieni UV.
Produkty naturalne cieszą się popularnością i zaufaniem wśród nabywców. Dlatego też algi, jako produkt naturalny znalazły szeroki wachlarz zastosowań zarówno w przemyśle farmaceutycznym jak i kosmetycznym. Choć dominującym składnikiem glonów w blisko 80 % jest woda, to posiadają one wiele innych cennych składników odżywczych, w tym soli mineralnych. Algi są skarbnicą wielu pierwiastków takich jak: magnez, żelazo, cynk, jod, brom, miedź i mangan. Co warto podkreślić wymienione minerały pochodzące z alg występują w formie szczególnie dobrze przyswajalnej przez ludzki organizm. Wodorosty w swoim składzie posiadają także bardzo cenne wielocukry – polisacharydy. Szczególną rolę odgrywają mukopolisacharydy, glikozaminoglikany powstałe z aminocukrów. Najbardziej znanymi glikozaminoglikanami są kwas hialuronowy, siarczan glukozaminy, siarczan chondroityny, mannitol, sorbitol i agar. To bardzo ważne składniki dla osób cierpiących na schorzenia pęcherza. Zaburzenia warstwy glikozaminoglikanów w pęcherzu moczowym, prowadzi do bardzo bolesnej choroby układu moczowego, jakim jest śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego. Algi są także bogactwem aminokwasów i białek, które człowiek nie jest sam wytworzyć i musi dostarczyć je z pożywieniem. Aminokwasy egzogenne, które występują w glonach to m.in. leucyna, lizyna, tryptofan, walina i treonina. Algi stanowią także wartościowe źródło witaminy A, C i E oraz witamin z grupy B. Kolejnym bardzo korzystnym składnikiem wodorostów są niezbędnie nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), w tym kwasy EPA, DHA, ARA oraz niezwykle rzadki, cenny w profilaktyce i leczeniu wielu schorzeń kwas GLA (gamma –linolenowy). Uwagę przykuwa także zielony pigment powstający z alg – chlorofil. Jest naturalnym barwnikiem wykorzystywanym w celach spożywczych i w przemyśle kosmetycznym. Chlorofil ma zdolność do absorpcji przykrych zapachów oraz jest cennym źródłem magnezu.
Choć istnieje wiele gatunków alg, to głównie dwie z nich znalazły szczególne uznanie w farmacji i kosmetyce. Pierwszą i zarazem najbardziej znaną algą jest spirulina. Na Ziemi występuje od niemal 3,5 miliarda lat. Rośnie ona w ciepłych wodach na terenie Afryki oraz Ameryki Południowej. Oprócz rosnącej w naturalnych warunkach, powstają też liczne hodowle spiruliny. Ma ona kolor zielono niebieski. Jest bezpiecznym i bardzo cennym wodorostem. Posiada wyrazisty smak, lecz rzadko spożywana jest bezpośrednio, bywa raczej dodatkiem do napojów lub koktajli. Jest bogactwem dobrze przyswajalnego białka, kilkukrotnie większym niż mięso. Zawiera aminokwasy egzogenne, witaminy z grupy B oraz witaminę A, C,D ,E i K. Zawiera też liczne pierwiastki takie jak miedź, żelazo, cynk, selen i mangan. Ma opinię, że jest w stanie dostarczyć organizmowi ludzkiemu każdej niezbędnej substancji potrzebnej do przeżycia. Reguluje ciśnienie, zapobiega miażdżycy i udarom mózgu. Oczyszcza wątrobę i cały organizm z metali ciężkich oraz zmniejsza ryzyko chorób nowotworowych. Redukuje tkankę tłuszczową i znakomicie wzmacnia odporność, w tym przeciw chorobom wirusowym, co zwłaszcza w okresie grypowym i pandemii covid-19 jest szczególnie istotne. Dzięki zawartości fenyloalaniny, redukuje nadmierny apetyt, dlatego warto stosować ją w przypadku nadwagi i otyłości. Poprawia też kondycję skóry włosów i paznokci.
Drugą niezwykle wartościową algą jest chlorella. Jest nieco młodszą krewną spiruliny, lecz jest od niej znacznie grubsza i ma bardziej wyrazisty zielony kolor. Pełni ona szczególnie ważną rolę w przypadku detoksykacji i oczyszczania organizmu. To właśnie jej inna grubsza budowa sprawia, że nie jest stosowana powszechnie jako alga odżywcza, lecz oczyszczająca. W dobie licznych zanieczyszczeń wody, powietrza oraz wysoko przetworzonej, pełnej chemicznych dodatków żywności jest to szczególnie istotne, aby te zanieczyszczenia z organizmu usuwać. Dzięki chlorelli oczyścimy i uszczelnimy jelita, pozbędziemy się z organizmu metali ciężkich, takich jak rtęć i ołów, których ma zdolność wiązania i wyprowadzania. Zapobiega również zaparciom i zaleganiu niestrawionych resztek pożywienia. Szczególnie ważna jest w przypadku osób słabo dbających o zdrowy tryb życia, sięgających po używki oraz nie przestrzegających zasad zbilansowanej diety. Zmniejsza także ryzyko wystąpienia stresu oksydacyjnego. Zarówno spirulina jak i chlorella są skarbnicami dobroczynnego pierwiastka jakim jest jod, który korzystnie wpływa na funkcjonowanie tarczycy. A to właśnie hormony tarczycy odgrywają bardzo ważną rolę w działaniu układu nerwowego i neuroprzekaźników. Zawarte w obu algach substancję odżywiają i oczyszczają mózg, rdzeń kręgowy i cały układ nerwowy.
Algi szerokie zastosowanie znalazły także w przemyśle kosmetycznym. Są one bowiem sprzymierzeńcem w walce z wieloma problemami skórnymi. Dzięki zawartości kwasu alginowego, poprawiają mikrokrążenie i nadają impuls naczyniom włosowatym do działania oraz pomagają w usuwaniu toksyn. Zawartość witamin z grupy B, enzymów oraz beta-karotenu zmiękcza naskórek i odmładza skórę. Glony są także skuteczne w walce z łojotokiem i trądzikiem. Dzięki znacznej zawartości siarki i węglowodanów odkażają i regulują działanie gruczołów łojowych. Pomagają w pozbyciu się toksyn ze skóry oraz przywracają jej właściwe pH. Algi ponadto mają działanie regeneracyjne, przeciwutleniające, nawilżające oraz poprawiają wygląd i opóźniają procesy starzenia.
Stosowanie alg, zwłaszcza najbardziej znanych spiruliny i chlorelli w codziennej diecie, powinno być naszym obowiązkowym nawykiem. Obie te rośliny wzajemnie się uzupełniają i kompleksowo działają na cały nasz organizm. Ich spożywanie przywraca i zapewnia odpowiednią równowagę organizmu. Najlepszą formą komponowania alg, jest stosunek 2 spirulina do 1 chlorella. Takie połączenie skutecznego odżywienia i detoksykacji z dużym prawdopodobieństwem pomoże nam na powrót do równowagi i utrzymanie się w dobrym zdrowiu i samopoczuciu.
Źródła :
- Karmańska A, Kowalczyk K., Wędzisz A., Badanie składników odżywczych wybranych gatunków alg morskich. Bromatologia, i Chemia Toksykologiczna – XLV, Łódź 2012, s. 66–71.
- Janiczek M., Ruprich M., Substancje aktywne pozyskiwane z alg oraz ich zastosowanie w kosmeceutykach, Kosmetologia Estetyczna, 2/2017 vol. 6 s. 131-136. Katowice 2017.
- Kamińska K. Dlaczego ludzie jedzący algi są bardziej szczęśliwi? Czasopismo Harmonia, lipiec-sierpień 2018, s. 50.