Trądzik jest przewlekłą, masowo występującą chorobą. Choć dotyka zarówno kobiet jak i mężczyzn, to najcięższe postaci tego schorzenia dotykają przeważnie panów. Kojarzony jest najczęściej z okresem dojrzewania. Pojawia się zazwyczaj pomiędzy 15 a 25 rokiem życia, kiedy to w organizmie młodych ludzi następują znaczne wahania hormonów płciowych (trądzik młodzieńczy). Jednak jak się okazuje, może występować on w każdym wieku, nawet po 50 roku życia. Szczególnie dobrym podłożem do rozwoju trądziku jest tłusta cera. Wyróżnia się dwa główne rodzaje trądziku tj. trądzik pospolity (młodzieńczy) (Acne vulgaris) i trądzik różowaty (Rosacea). Trądzik pospolity występuje częściej niż różowaty. Jego objawami są  różnego rodzaju patologie występujące głównie na twarzy i w jej okolicach. Zalicza się do nich krosty, grudki, torbiele, zaskórniki i wypryski, potocznie zwane wągrami lub pryszczami. Przyczyna występowania chorób trądzikowych nie została jednoznacznie określona. Do głównych jego przyczyn zalicza się zbyt tłusta skóra, nadmierne pobudzenie wydzielania łoju, stany zapalne skóry i nieprawidłowe działanie gruczołów łojowych. Wywoływać go może także nadmierny przerost niewłaściwej flory bakteryjnej, predyspozycje genetyczne, zmiany immunologiczne oraz problemy natury psychicznej. U dorosłych kobiet, rzadziej u mężczyzn, często występującą formą trądziku pospolitego jest tzw. trądzik hormonalny. Ma on związek z zaburzeniami pracy układu hormonalnego, nieprawidłowym działaniem gruczołów łojowych związanych z rogowaceniem kanałów wyprowadzających łój  i nadprodukcją sebum (łój skórny). Wydzielane prawidłowo sebum zapewnia miękką i delikatną skórę oraz zapewnia jej ochronę przeciw bakteriom i przeciw grzybom. Dopiero jego nadmiar prowadzi do patologii związanych z występowaniem trądziku. Rogowacenie naskórka zapycha przewody odprowadzające sebum, zamykając drogę jego prawidłowego ujścia. Powstające z zatkanego łoju zaskórniki, są znakomitym podłożem do rozwoju chorobotwórczych bakterii i powstania stanu zapalnego. Następują uszkodzenia przewodów wyprowadzających łój, co powoduje powstanie bolesnych i nieestetycznych zmian.    

 Osoby zmagające się z problemem trądziku oprócz szpecących wygląd wyprysków i dyskomfortu związanego odczuwaniem bólu, wywierają także bardzo niekorzystny wpływ na psychikę pacjentów, zmagających się z tym problemem. Pogłębienie dolegliwości natury psychicznej ma związek z tym, że chorobotwórcze zmiany dotyczą głównie najbardziej eksponowanych części naszego ciała tj. skóry twarzy i jej okolic głównie głowy i szyi. Trądzik w cięższych postaciach może obejmować także innych fragmenty ciała w tym obrąb pleców, karku, klatki piersiowej i ramion. W wyjątkowo nasilonych przypadkach może sięgać nawet w okolice ud i pośladków. W przytłaczającej większości przypadków (nawet ponad 80 %) konsekwencją występowania trądziku, po ustąpieniu jego dolegliwości mogą być szpecące twarz blizny i przebarwienia. Są one pokłosiem niewłaściwego leczenia schorzenia. Najczęściej spotykane są blizny zanikowe, wgłębienia, wżery, bruzdy a niekiedy blizny przerostowe. Wraz z wiekiem na skutek spadku produkcji własnego kolagenu, blizny mogą stawać się jeszcze bardziej widoczne. Warto więc zadbać o suplementację tego niezwykle ważnego białka, jakim jest kolagen. Blizny jako wysoce nieestetyczne zmiany, w wielu przypadkach powodują uszczerbek w naturze psychicznej, zaniżoną samoocenę i powstające z tego tytułu kompleksy. Intensywność występowania blizn zwiększa się wraz z długością i stopniem nasilenia choroby. Należy więc jak najszybciej starać się uporać z problemem trądziku.

         Co więc należy robić aby wyeliminować problem lub znacząco złagodzić objawy przebiegu trądziku ? Jak w wielu schorzeniach, również w przypadku trądziku, bardzo ważne znaczenie odgrywa dieta. Niezwykle istotne są ekologiczne, zdrowe owoce i warzywa oraz inne produkty bogate w witaminy, zwłaszcza witaminę A i z grupy B, minerały, w tym cynk oraz zawierające błonnik. Do diety warto włączyć zioła oczyszczające takie jak mięta, ostropest, rumianek i bratek. Z ziół można też stosować kompresy i okłady. Kolejną naturalną rośliną, która powinna zagościć w diecie osób z problemami trądzikowymi jest aloes. Od wieków znany jest ze swoich właściwości przeciwzapalnych, antybakteryjnych, nawilżających i regeneracyjnych. Aloes znakomicie też oczyszcza, działa ściągająco i tonizująco na cerę oraz poprawia proces gojenia się ran. Może być stosowany zarówno doustnie w formie płynnej jak też w postaci kosmetyków na bazie aloesu. Warto też zamiast czarnej herbaty lub kawy pić napary z zielonej herbaty.

 Szczególnie niekorzystne działanie pogłębiające dolegliwości trądzikowe, wykazują produkty, które są naszpikowane konserwantami, polepszaczami smaku, sztucznymi aromatami. Bezwzględnie porzucić trzeba spożycie alkoholu oraz palenie tytoniu. Unikajmy też czekolady, gdyż ma ona złe oddziaływanie na cerę z problemami trądzikowymi. Wyeliminujmy kolorowe gazowane napoje, słone przekąski i lody. Powinno też się zrezygnować lub znacząco ograniczyć spożycie potraw smażonych, tłustych, sztucznych słodyczy, zawierających słodziki i biały cukier. Należy też zaniechać stosowania ostrych przypraw.  

         W pielęgnacji skóry trądzikowej ważne jest unikanie znacznych ekspozycji na słońce. Promienie UV przyczyniają się do wysuszania skóry, organizm w reakcji na przesuszenie pobudza dodatkowe wytwarzanie sebum, co wzmaga problemy z trądzikiem. Dlatego też w prewencyjnej ochronie przed nadmiarem promieni słonecznych, stosujmy kremy z filtrami UV.

         W przypadku pojawiania się zmian skórnych bardzo korzystne działanie potwierdzone licznymi badaniami naukowymi, wykazuje olejek z drzewa herbacianego (tea tree oil). Posiada ona znakomite właściwości antybakteryjne. Stosowanie kremów, mydeł antybakteryjnych na bazie olejku z drzewa herbacianego, lub rozcieńczonego ok. 5 % roztworu z olejkiem tea tree znacząco tonizuje, zmniejsza obrzęki zapalne i odkaża cerę. Czysty olejek z drzewa herbacianego jest mocno skoncentrowanym preparatem, dlatego nie jest wskazanym używanie go bez wspomnianego rozcieńczenia.

         Cennym wsparciem może być zastosowanie zabiegów na cerę z użyciem kosmetyków. Zabiegi powinny być ukierunkowane na zredukowanie warstwy rogowej i usuwanie martwego naskórka powodującego zapychanie ujścia kanałów łojowych. Stymuluje to odnowę, wyrównuje blizny i przebarwienia na skórze. Korzystne działania wykazuje zastosowanie peelingów które oczyszczają, pobudzają skórę do regeneracji i poprawiają jej ukrwienie. Dzięki oczyszczeniu i odżywieniu skóra staje się elastyczna, odżywiona i pełna blasku. Można też stosować maseczki z naturalnego miodu, który znakomicie oczyszcza skórę i działa przeciwbakteryjnie.

Rzadko stosowanym, ale niezwykle cennym orężem w walce ze zmianami trądzikowymi jest naturalny olej kokosowy. Wyróżnia go to, że działa korzystnie na wszystkie rodzaje trądziku. Bardzo dobrze nawilża i oczyszcza cerę, chroni przed wysuszeniem, ma też znakomite działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Jest bogactwem naturalnych witamin i minerałów. Oprócz korzystnego działania na trądzik znakomicie sprawdzi się, jako preparat na potrądzikowe blizny i przebarwienia.

W przypadku długotrwale zaniedbanych objawów lub ciężkich postaci trądziku należy udać się po specjalistyczną poradę do dermatologa, który ustali proces dalszego postępowania. Należy jednak mieć na względzie, że w dużej mierze leki na trądzik oparte są na sterydach, których stosowanie może nieść za sobą daleko idące skutki uboczne. Warto więc w przypadku wystąpienia zmian trądzikowych zacząć od zmiany nawyków żywieniowych, wyeliminowania używek, dbania o cerę oraz sięgnięcia po naturalne i bezpieczne metody walki z tą bolesną i obciążającą psychikę chorobą.

Źródła:

  1. Cira A., Jurzak M., Drag J. , Substancje w preparatach do pielęgnacji cery trądzikowej, [w:] Goździalska A., Jaśkiewicz J. (red.) Współczesne kierunki w medycynie prewencyjnej Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2013, s.83-91.
  2. Jankowiak W., Imielski W., Pachurka J., Kosmetologia wobec problemów cery tłustej i trądzikowej, Kosmetologia Estetyczna nr 5/2016/ s. 501-503.