Superfoods jest potoczną nazwą cennej żywności o bardzo wielu prozdrowotnych zaletach. W swoim składzie produkty określane jako superfoods lub superżywność posiadają unikalne i potrzebne dla organizmu substancje. Cechuje je wysoka wartość odżywcza, znacznie przewyższająca inne produkty spożywcze. Superfoods są produktami nieprzetworzonymi i naturalnego pochodzenia, których zazwyczaj brakuje nam w codziennej zdrowej diecie. Niewielka ilość takiego pożywienia dostarcza nam znacznie więcej składników odżywczych, niż kilogramy żywności przetworzonej i fast food. Nie istnieje ściśle określona lista produktów, które zalicza się do super żywności. Wielu osobom produkty superfoods błędnie kojarzą się z zagranicznymi, często nawet egzotycznymi krajami. Choć oczywiście istnieją bardzo cenne produkty zagraniczne, które również należy spożywać, to warto również docenić rodzime, produkty polskie, których bardzo duża liczba uznawana są za produkty superfoods.
Do jednych z najpopularniejszych produktów z zakresu super żywności są naturalne polskie miody. Wśród nich można wyróżnić liczne gatunki miodów m.in. miód wrzosowy, gryczany, nawłociowy, klonowy, rzepakowy, koniczynowy, chabrowy, akacjowy, lipowy, spadziowy i wiele innych. Cenne są również pozostałe produkty pszczele, takie jak pyłek kwiatowy, pierzga pszczela i propolis (kit pszczeli). Miód to prawdziwy dar, może i powinien z powodzeniem stać się zamiennikiem tradycyjnego, rafinowanego cukru białego. Miód jest bogactwem korzystnych dla zdrowia substancji bioaktywnych. Zazwyczaj używamy miodu jako wspomagającego odporność w okresie zimowym. Powinien on jednak na stałe zagościć w naszej diecie, gdyż podnoszenie odporności nie jest jego jedyną zaletą. Nektar z którego powstaje miód jest wzbogacony substancjami produkowanymi przez pszczoły. Proces te znacznie podnosi wartość odżywczą miodu. Konsystencja prawdziwego miodu powinna być lepka i płynna. Ale trzeba pamiętać, że w okresie od 3 do 6 miesięcy od zbioru, naturalnym zjawiskiem jest jego krystalizacja. Tylko prawdziwy miód ulega krystalizacji. Trzeba mieć na względzie, że na sklepowych półkach można odnaleźć sztuczny miód. Powstaje zazwyczaj z syropu ziemniaczanego i nie ma on nic wspólnego z prozdrowotnymi właściwościami miodu naturalnego. Zazwyczaj jest pełen sztucznych barwników, aromatów i konserwantów. Nigdy też nie ulegnie krystalizacji. Miody mają udowodnione działanie przeciwbakteryjne podobne do antybiotyków. W przeciwieństwie jednak do nich nie mają skutków ubocznych. Oczywiście ich głównym składnikiem są glukoza i fruktoza, czyli cukry proste. Nie należy więc używać ich przesadnie dużo. Miód jest skarbnicą około 200 substancji aktywnych. Zaliczyć można w nich liczne enzymy, kwasy organiczne, składniki mineralne, witaminy, aminokwasy, antyoksydanty.
Kolejną polską produkcją określaną jako superżywność w pełni zasłużenie jest siemię lniane. Z powodzeniem dorównuje właściwościom zagranicznym nasionom chia. Spożywanie siemienia lnianego znakomicie usprawnia pracę żołądka, poprawia perystaltykę jelit, sprawdza się również w problemach z miażdżycą. Obniża także poziom cholesterolu i wykazuje działanie przeciwnowotworowe i przeciwzapalne.
Jedną z bardzo wartościowych polskich jagód zaliczanych do superfoods są owoce rokitnika. Choć rokitnik często jest niedoceniany, to swoimi właściwościami dorównuje owocom jagód acai i jagodom goji. W niektórych odmianach zawartość naturalnej witaminy C w rokitniku dochodzi nawet do 3000 mg. Posiada on także unikalne właściwości ochronne dla witaminy C, dzięki czemu nie ulega ona rozpadowi w trakcie obróbki owoców i przechowywania jego produktów. W swoim składzie rokitnik oprócz znacznej ilości naturalnej witaminy C posiada pokaźną ilość przeciwutleniaczy, kwasu foliowego, kwasów omega-3 i omega-6, witamin K i E, oraz wapnia, potasu, cynku i żelaza.
Kasza jaglana to następny polski produkty zaliczany do superfoods. Zawiera substancje podobne do zagranicznego amarantusa. Jest to kasza pozbawiona glutenu o wysokich zawartościach białka roślinnego, żelaza oraz węglowodanów złożonych. Jest tez źródłem lecytyny poprawiającej pamięć, tryptofanu wspierającego układ nerwowy i krzemionki, która ma dobroczynne działanie na skórę, włosy, paznokcie, stawy i zęby. Charakteryzują ją najwyższy poziom występowania witamin z grupy B wśród wszystkich kasz. W swoim składzie ma także potas, wapń, żelazo i fosfor. Przez swoje czynniki zasadowe kasza jaglana ma znaczący wpływ na utrzymanie właściwej równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie i odkwaszenie organizmu.
Soczewica jest rośliną strączkową, która bez wątpienia może zostać zaliczona do super żywności. Swoimi właściwościami dorównuje ziarnom komosy ryżowej (quinoa). Posiada znaczną zawartość pełnowartościowego i dobrze przyswajalnego białka, może więc stać się cennym zamiennikiem dla osób na diecie wegetariańskiej i wegańskiej. Stanowi także cenne źródło potasu, kwasu foliowego, oraz taniny, który wykazują i hamują powstawanie nowotworów.
Czarny bez jest kolejnym bardzo dobrym produktem polskiego superfoods. Cechuje go duże podobieństwo do owoców morwy indyjskiej, zwanej również jako noni. Czarny bez od setek lat używany był jako produkt o właściwościach moczopędnych, przeczyszczających i działający napotnie. Jego sok w medycynie XXI w. znalazł zastosowanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwwirusowe i antybakteryjne. Posiada też potwierdzone bardzo silne działanie antyoksydacyjne, dzięki czemu jest skuteczny w walce z wolnymi rodnikami odpowiadającymi za stres oksydacyjny. Stres oksydacyjny jest podłożem wielu chorób nowotworowych, chorób neurologicznych oraz chorób układu sercowo-naczyniowego.
Kolejnym przykładem polskiej super żywności jest żurawina. Jej owoce są zbierane są w lasach jesienią a nawet późną jesienią i zimą w okresie przymrozków. Zarówno sok jak i inne przetwory żurawinowe, są cenione przez przemysł farmaceutyczny i zielarski, jako bardzo skuteczny środek leczenia i zapobiegania bakteryjnym infekcjom pęcherza i dróg moczowych. Substancję zawarte w żurawinie tworzą śliską powłokę na ścianach pęcherza i dróg moczowych. Dzięki temu bakterie nie są zdolne do przyczepiają się do ścian dróg moczowych i pęcherza, nie mają więc możliwości rozmnażania się i zostają wydalone z moczem. Oprócz tego żurawina sprawdza się jako wsparcie organizmu z zakażeniach bakteriami Helicobacter pylori, będących odpowiedzialnymi za problemy z układem pokarmowym i odpowiedzialnej za rozwój raka żołądka. Żurawina ma właściwości zbliżone do jagód goji. Jednak żurawina jest dużo bardziej skuteczna w walce z zakażeniami pęcherza i dróg moczowych
Polska jest liderem w produkcji aronii oraz stała się jej czołowym eksporterem.
Rocznie w Polsce uprawiane jest blisko 50 tys. ton tego owocu, z czego większość przeznaczona jest na eksport. Świadczy to o tym, że Polacy nie wiedzieć czemu nie docenili dostatecznie prozdrowotnych walorów tego owocu. A to właśnie aronia jest jednym z największych źródeł antyoksydantów. Posiada także znaczne ilości witaminy C, witamin z grupy B oraz istotnych dla zdrowia organizmu pierwiastków takich jak magnez, potas, wapń, cynk i żelazo. Posiada wartości odżywcze podobne do tych, które mają owoce noni, goji czy amli (agrestu indyjskiego).
Ludzie którzy mają świadomość trudności i kosztów jakie niosą za sobą choroby, wiedzą, że oprócz kontroli lekarskich, aktywności fizycznej, oraz porzucenia nałogów to właśnie odpowiednia, zdrowa dieta jest kluczem do długiego życia i zachowania dobrego zdrowia. Dlatego słusznie sięgają po produkty z zakresu żywności superfoods. Super żywność w sposób znaczący wspomagają profilaktykę zdrowotną dostarczając wielu odżywczych dla organizmu substancji. Żywność określana jako superfoods, powinna na stałe zagościć w naszej codziennej diecie. Sięgając jednak po produkty z zakresu superfoods, nie zapominajmy o naszych rodzimych produktach, które rzadko ustępują właściwościom produktom zagranicznym ale też w bardzo wielu przypadkach je przewyższają. Oprócz wymienionych wyżej można do nich zaliczyć też dynie, czosnek, jarmuż, orzechy, natkę pietruszki, jagody leśne, czarną porzeczkę oraz wiele innych. Nietrudno dostać je w sklepach zarówno tradycyjnych jak też internetowych. Cytując więc za poetą Stanisławem Jachowiczem należy pamiętać, że w przypadku super żywności często „cudze chwalicie swego nie znacie , sami nie wiecie co posiadacie.
Źródła:
Górnicka J. Apteka natury. Poradnik Zdrowia, Agencja Wydawnicza Morex
Schroeder A. Zdrowie z miodu, pyłku i propolisu , wydawnictwo Rea , 2013.
